Regeerakkoord Sectie

1.2.1.5 Integrale jeugdhulp Elk kind heeft recht op een warme thuis waarin het veilig kan opgroeien, zich hechten en voorbereiden op een volwassen leven. Wanneer het kan, moet een kind thuis kunnen opgroeien met de nodige ondersteu-ning. De uitdagingen in het jeugdhulpland-schap blijven groot. In de afgelopen regeerpe-riode is extra geïnvesteerd, maar toch blijven de wachtlijsten een realiteit. We blijven dus investeren in rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp zoals ambulante hulp en hulp aan huis, zodat de toegang tot de rechtstreekse hulpverlening verzekerd wordt. De samenwerkingsverbanden één gezin – één plan hebben als doel laagdrempelige, sneller inzetbare en beter afgestemde hulp aan kinderen, jongeren en gezinnen te bieden en dit via één gezinsplan. Momenteel zijn er vijftien samenwerkingsverbanden opgestart. We willen dit aanbod verder uitbouwen en gebiedsdekkend maken voor heel Vlaanderen. We breiden de kindreflex uit naar andere sectoren. Wanneer blijkt dat de opvoedingssituatie verontrustend is, mogen we niet aarzelen en moeten jongeren tijdelijk of permanent uit huis geplaatst worden. Bij uithuisplaat-sing is pleegzorg het eerste alternatief. We investeren in het niet-rechtstreeks toegan-kelijk aanbod. Daarnaast investeren we in alternatieve residentiële opvang zoals gezinshuizen, na evaluatie van het lopende proefproject. Binnen het integrale jeugdhul-plandschap maken we daarvoor een module gezinshuizen beschikbaar die professionele dag- en nachtopvang moge-lijk maakt in een warme thuiscontext. We bieden extra ondersteuning voor klein-schalige leefgroepen met inwonende ouders en onderzoeken, naar Nederlands voorbeeld, ook de mogelijkheid van een gezamenlijke uithuisplaatsing (ouders en kinderen). We verzekeren de zorg voor het personeel dat in de residentiële jeugdhulp werkt en waken erover dat er voldoende mensen gemotiveerd en gekwalificeerd zijn om in de jeugdhulp te werken. We investeren in de capaciteit van de jeugdhulp voor kwetsbare jongeren en in kleinere leefgroepen in residentiële voorzie-ningen. Daarnaast voorzien we een evalu-atie van het decreet Integrale Jeugdhulp en het achterliggende financieringssysteem. Op basis van de aanbevelingen van de lopende evaluatie van het decreet integrale jeugdhulp en het longitudinale onderzoek in de jeugdhulp installeren we een nulme-ting, dit naar analogie van de al opgestarte nulmeting in het kader van het decreet jeugddelinquentierecht. Aansluitend bouwen we hiertoe de unieke registratie en de indicatoren van het longitudinale onderzoek verder uit binnen e-Youth. In het jeugdhulpverleningslandschap wordt er blijvend ingezet op gespecialiseerde opvang en integrale begeleiding van slacht-offers van tienerpooiers maar ook voor opvang van niet-begeleide minderjarige vluchtelingen die het slachtoffer zijn van mensenhandel. De hulpverlening ontwikkelt bovendien een aanklampend zorgbeleid ten aanzien van zwangere vrouwen en moeders met een verslavingsproblematiek. Dit kan door te werken met een systeem van ondertoezicht-stelling zoals in Nederland met gezins-voogden die de (aanstaande) moeders begeleiden en proberen hun levensstijl positief te beïnvloeden. Bovendien wordt er ook in samenwerking met het federale niveau getracht om de gedwongen opname mogelijk te maken. Wanneer er sprake is van delinquent gedrag, mede als gevolg van een verontrus-tende thuissituatie, voorzien we in een integrale ketenaanpak. Hiervoor treden we in overleg met o.a. de minister bevoegd voor Justitie en Handhaving, Onderwijs, Binnenlands Bestuur, enzovoort. De uitrol van het nieuwe jeugddelinquentie-recht zal verlopen in nauwe samenwerking met de minister bevoegd voor Justitie en Handhaving. De minister van Welzijn staat in voor de financiering, de erkenning en het toezicht op de private en publieke organi-saties die zowel het noodzakelijke aanbod binnen de integrale jeugdhulp als in het kader van het jeugddelinquentierecht organiseren. Daarbij behoort de organisatie van bijkomende plaatsen binnen de private beveiligende opvang, de gesloten oriëntatie en begeleiding in de gemeenschapsinstel-lingen waarvan de renovatie en de geplande uitbreiding wordt voortgezet We sluiten het Vlaams detentiecentrum in Tongeren deze regeerperiode. De capaciteit hiervan wordt elders ondergebracht. Er worden plaatsen gecreëerd in een gesloten afdeling van de jeugdpsychiatrische dienst in overleg met de federale overheid. Wanneer er sprake is van delinquent gedrag, mede als gevolg van een verontrustende thuissituatie, moet de organisatie van het aanbod in de jeugdhulp en bijkomende maatregelen een keten-aanpak met casusoverleg en gedeeld beroepsgeheim mogelijk maken. Bijzondere aandacht gaat uit naar de afstemming met de integrale jeugdhulp in functie van een naadloze aanpak en de overgang van minderjarigheid naar meerderjarigheid zodat een adequate opvolging van de jongvolwassene gewaarborgd blijft. Aangezien de internaten onderwijs meer en meer geplaatste jongeren opvangen, bekijken we samen met de internaten MPI GO! en de IPO’s wat hun rol is in het welzijnslandschap in samenspraak met het beleidsdomein Onderwijs. We werken verder aan een gericht beleid om geweld, misbruik en kindermishandeling tegen te gaan. We zetten de strijd tegen grensoverschrijdend gedrag onverminderd verder. Samen met de beleidsdomeinen justitie, onderwijs, cultuur, jeugd, sport en media bevestigen we het engagement om duurzaam werk te maken van beleidsacties die zowel de fysieke, psychische als seksuele integriteit beschermen. We werken daarbij verder op basis van het actieplan integriteit en hebben aandacht voor kwaliteitsbevor-dering, sensibilisering, preventie en een adequaat en gepast reactiebeleid. We zorgen tevens voor een snelle operationali-sering van de verruimde werking van de ‘Erkennings- en bemiddelingscommissie voor slachtoffers van historisch misbruik’. We brengen de expertise van de ondersteu-ningscentra jeugdzorg en de vertrouwens-centra kindermishandeling samen tot één gemandateerde voorziening die 24/7 bereikbaar is als duidelijk aanspreekpunt bij maatschappelijke verontrusting. De doelgroep van jongvolwassenen verdient bijzondere aandacht. Innovatieve vormen van wonen en de afstemming met volwassenhulp zijn daarbij prioriteiten, alsook de mogelijkheid tot verplichte verderzetting van de hulpverlening. We blijven aandacht hebben voor de afstemming van de Vlaamse integrale jeugdhulp en de federaal geregelde kinder- en jeugdpsychiatrie, in navolging van het goedgekeurde beleid inzake geestelijke gezondheidszorg bij kinderen en jongeren. Tenslotte versoepelen we waar mogelijk de voorwaarden om plaatsen te creëren voor jongeren met extreme gedrags- en emoti-onele problemen (GES+). We maken een intersectoraal gelijk speelveld om deze plaatsen te realiseren en te financieren.

Uitvoering Regeerakkoord op het Gebied van Integrale Jeugdhulp

Overzicht

De regering heeft zich in het regeerakkoord gecommitteerd aan het verbeteren en uitbouwen van de integrale jeugdhulp. De focus lag op het realiseren van een warme thuis voor elk kind, het bestrijden van wachtlijsten, het uitbreiden van het aanbod, en het versterken van de samenwerkingsverbanden 'één gezin – één plan'. Er is speciale aandacht voor pleegzorg, residentiële opvang, ondersteuning van professionals, en een integrale ketenaanpak voor jongeren met een verontrustende thuissituatie.

Analyse van Beslissingen

Het beleid van de regering laat zien dat er stappen zijn genomen om de beloften uit het regeerakkoord na te komen:

• De verbeteringen van het decreet rechtspositie minderjarigen in de integrale jeugdhulp versterken de rechten van deze groep, waarmee de overheid haar toezeggingen op het vlak van jeugdhulp validiteit geeft [0][1].
• Het voorontwerp van decreet voor een geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid toont de ambitie om naar een meer transversaal en geïntegreerd beleid toe te werken [2].
• De integratie van de centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG) in de jeugdhulp reflecteert de inzet op een versterkt en coherent jeugdhulpbeleid [3][4].
• De subsidiering van de samenwerkingsverbanden '1Gezin, 1Plan' bewijst de inspanningen om gezinnen snellere en flexibelere hulp te bieden [5].
• Er zijn maatregelen genomen om de capaciteit van de jeugdhulp te versterken en de doorstroom te bevorderen, inclusief het plannen van nieuwe faciliteiten voor gesloten begeleiding [6][7][8].
• De financiële ondersteuning van zowel de residentiële module GES+ als de brede jeugdhulpsector toont de aandacht voor kwetsbare jongeren en de motivatie van jeugdhulp professionals [9][10][11].
• Het opstellen van een nulmeting en het verder uitbouwen van monitoring en registratie dragen bij aan een beter inzicht in en evaluatie van de jeugdhulp [9].
• Initiatieven voor gezinshuizen zijn verder uitgebouwd, wat aansluit bij de toezeggingen over alternatieve residentiële opvang [12][13].
• Er zijn specifieke acties gestart om een adequaat beleid te voeren tegen geweld en kindermishandeling [14].

Conclusie

Op basis van de bovengenoemde beslissingen is er een reeks initiatieven genomen die in lijn zijn met het regeerakkoord. De regering lijkt dus haar toezeggingen na te komen met betrekking tot integrale jeugdhulp en het omgaan met urgenties en uitdagingen binnen het jeugdhulpverleningslandschap. Het is echter noodzakelijk om de lange-termijneffecten en de uitvoering op de vloer te blijven monitoren om een vollediger beeld te krijgen van de prestaties ten opzichte van de beloofde doelstellingen.

Details

Referenties

[0] : (2023-10-13) Wijziging decreet rechtspositie minderjarige in de integrale jeugdhulp

[1] : (2023-06-02) Wijziging decreet rechtspositie minderjarige in de integrale jeugdhulp

[2] : (2023-11-17) Organisatie geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid: voorontwerp van decreet

[3] : (2023-10-27) Integratie van de centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG) in de jeugdhulp: wijzigingsbesluit

[4] : (2023-08-31) Integratie van de centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning (CKG) in de jeugdhulp: wijzigingsbesluit

[5] : (2023-11-10) Crisis- en investeringsplan jeugdhulpverlening: subsidies samenwerkingsverbanden ‘1Gezin, 1Plan’

[6] : (2022-03-25) Inwerkingtreding van de gesloten oriëntatie en de gesloten begeleiding in de gemeenschapsinstellingen

[7] : (2021-12-17) Inwerkingtreding van de gesloten oriëntatie en de gesloten begeleiding in de gemeenschapsinstellingen

[8] : (2022-06-10) Inwerkingtreding van de gesloten oriëntatie en de gesloten begeleiding in de gemeenschapsinstellingen

[[9]] : (2020-06-12)

[10] : (2021-02-05) Jeugdhulp: verhoging subsidie residentiële module GES+, efficiëntiewinsten subsidies en uitvoering VIA5-akkoord

[11] : (2020-12-11) Jeugdhulp: verhoging subsidie residentiële module GES+, efficiëntiewinsten subsidies en uitvoering VIA5

[12] : (2023-09-29) Wijzigingsbesluit erkenningsvoorwaarden en subsidienormen voorzieningen jeugdhulp: introductie gezinshuizen en uitvoering VIA6

[13] : (2023-11-17) Wijzigingsbesluit erkenningsvoorwaarden en subsidienormen voorzieningen jeugdhulp: introductie gezinshuizen en uitvoering VIA6

[14] : (2020-07-17) Wijzigingsdecreet integrale jeugdhulp: leeftijd voor plaatsing in pleeggezin